جمعيت و قوميتها در استان آذربايجاني همدان

جمعيت استان 1677957 نفر بر اساس آمارگيري سال 75 ثبت شده كه 42 درصد در نقاط شهري و 9/56 درصد در نقاط روستايي و 1/1 درصد بصورت عشايري زندگي مي كنند .

اين استان داراي 8 شهرستان – همدان , ملاير , نهاوند , تويسركان , كبودراهنگ , اسد آباد, رزن و بهار مي باشد .

پيش بيني هاي انجام شده سال 1379 نشان مي دهد استان داراي 1763664 نفر جمعيت مي باشد كه از جمعيت مذكور 4/51 درصد آن در نقاط شهري و 4/48 درصد در نقاط روستايي ساكن هستند .

اين استان با توجه به موقعيت خاص جغرافيايي و محل تلاقي با استانهاي همجوار گويشها و قوميتهاي مختلفي را در خود جاي داده است از جمله آنها تركها , كردها , لرها و لكها مي باشند . اين مساله همچنین باعث شده يكي از استانهايي باشد كه مركز تعامل قوميتهاي مختلف قلمداد شود . هرچند اين اختلافات زباني و يا قومي مي توانست مركز تنشها و تعارضات قومي نيز باشد كه تاكنون چنين امري حادث نشده است . فارسها در مركز و مراكز شهرستانهاي استان تركها در شمال غرب و شرق همدان در مجاورت استانهاي مركزي و زنجان , كردها در غرب و شمال غرب همدان در مجاورت استانهاي كردستان و كرمانشاه و لرها و لكها نيز در جنوب استان همدان، در مجاورت استان لرستان سكونت دارند .

شهرستانهاي استان

همدان

شهرستان همدان با قدمت تاريخي كهن مركز استان مي باشد و بر اساس آمارگيري سال 75 داراي 563466 نفر جمعيت است . اكثريت فارسي زبانان در اين شهرستان سكونت دارند بطوري كه حدود 80 درصد فارس, 12 درصد ترك , 5 درصد لر و لك و 3 درصد كرد ساكن اين شهرستان مي باشند

نهاوند

شهرستان نهاوند با قدمت تاريخي بسيار كهن به همپايگي شهرستان همدان و با تپه معروف گيان , در مجاورت استان لرستان قرار دارد كه بر اساس آملرگيري سال 75 داراي 184160 نفر جمعيت مي باشد . 99 درصد از جمعيت آن لر و لك و حدود 1 درصد را ترك و كردها تشكيل مي دهند .

ملاير

شهرستان ملاير با قدمت 200 ساله در مجاورت استان لرستان و شهرستانهاي لرنشين استان مي باشد و از 297062 نفر جمعيت 75 درصد فارس , 15 درصد لك و لر و 1 درصد ساكنان آن را ترك زبانان تشكيل مي دهند .

تويسركان

شهرستان تويسركان با قدمت طولاني و با جمعيت 118954 نفر از جنوب به شهرستان نهاوند و از غرب به كرمانشاه محدود مي شود كه اكثريت ساكنان آن لر و لك مي باشند .

اسدآباد

شهرستان اسدآباد با 110077 نفر جمعيت , در مجاورت استان كرمانشاه قرار دارد كه 63 درصد از جمعيت آن فارس , 14 درصد ترك , 19 درصد كرد و 4 درصد ساكنان آن را لر و لك ها تشكيل مي دهند .

كبودرآهنگ

شهرستان كبودرآهنگ در 62کيلومتري شمال غربي همدان قرار دارد. بر اساس سر شماري 1375 جمعيتي بالغ بر 152813 نفر دارد که 88 درصد آن در نقاط روستايي و بقيه در نقاط شهري ساکن هستنند . 90 درصد جمعيت مذکور به زبان ترکي ,5 درصد فارسي و 5 درصد ديگر آن به کردي تکلم مي کنند .

رزن

شهرستان رزن در 85 کيلومتري شمال شرقي همدان قرار دارد که بر اساس سرشماري سال 1375 جمعيتي بالغ بر 12379 نفر مي باشد که 13 درصد آن در نقاط شهري و 87 درصد آن در نقاط روستايي سکونت دارند 47/99 درصد جمعيت مذکور به زبان ترکي تکلم ميکنند و 53/0 درصد نیز به دو زبان ترکي و کردي(دو زبانه) تکلم دارند.

بهار

شهرستان بهار با 12766نفر جمعیت و با قدمت هزار ساله در 15 کيلومتري شمال غربي شهرستان همدان قرار دارد که 25/62 درصد ساکنان آن در نقاط روستايي و 4/37 در نقاط شهري ساکن هستنند .ساکنان شهرستان بهار 3/86 درصد به زبان ترکي, 9/7 درصد کردي,5/4 درصد فارسي و 3/1 درصد به لري و لکي تکلم مي کنند .

در همايش "شناخت پيشينه و توانمنديهاي فرهنگي و هنري شهرستان بهار" بررسي شد:

پيشينه غرورآفرين تركان شهرستان بهار

بهار ـ خبرنگار سينا

همزمان با هفته ي پژوهش، اولين نشست "شناخت پيشينه و توانمنديهاي فرهنگي و هنري شهرستان بهار" با حضور فرماندار، مسئول اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي، تني چند از مسئولين فرهنگي، محققين، پژوهشگران و اصحاب فرهنگ و هنر اين شهرستان در محل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي بهار برگزار شد.

در اين نشست ابتدا فرجي مسئول اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي بهار به عنوان دبير همايش، ضمن خيرمقدم به حاضران گفت: امسال سومين سالي است كه براي برگزاري اين همايش فراخوان مي دهيم كه متاسفانه در دو سال گذشته مقالات و تحقيقات در خوري دريافت نكرديم اما خوشبختانه امسال مقالات متعددي به دبيرخانه همايش ارسال شد كه از ميان آنها پنج مقاله بعنوان اثر برگزيده جهت ارائه در همايش انتخاب شد.

هم چنين "ظاهر پور‌مجاهد" فرماندار شهرستان بهار با اشاره به اينكه برگزاري اينگونه نشست ها در پيشبرد اهداف و برنامه هاي فرهنگي شهرستان موثر است، گفت: پيشينه تاريخي و توانمنديهاي فرهنگي و هنري شهرستان بهار نياز به بررسي دقيق و همه جانبه دارد و اين امر تنها در سايه همدلي و همفكري محققين و اصحاب فرهنگ و هنر شهرستان و برنامه ريزي هاي مدون و ريشه اي مسئولين ميسر خواهد شد.

وي اضافه كرد: در زمينه كالبد شكافي و بررسي زواياي تاريخي و گذشته افتخارآميز شهرستان بهار به ويژه توانمنديهايي كه در زمينه مسائيل فرهنگي و هنري دارد، كار اساسي صورت نگرفته كه لازم است اين نشست ها استمرار يافته و تبليغات لازمه نيز در اين زمينه به عمل آيد.

در ادامه اين نشست يكي از مقالات برگزيده همايش تحت عنوان "نگاهي به موسيقي تركي استان همدان" تحقيق و پژوهش مشترك آقايان "جواد حسينقلي پور" (فوق ليسانس ادبيات از دانشگاه تهران و كارشناس موسيقي تركي و فارسي) و "حسين رضا زارعي" (ليسانس و كارشناس موسيقي) توسط زارعي براي شركت كنندگان در همايش قرائت شد.

وي دربخشي از سخنان خود ضمن اشاره به اينكه موسيقي ملتها و اقوام مختلف، شديداً از پيشينه و اعتقادات ديني و ملي ايشان متاثر است و همين امر است كه موجب تفاوت بين نغمات و ترانه هاي يك قوم و ملت با نغمات و ترانه هاي اقوام و ملتهاي ديگر مي شود، افزود: موسيقي تركي داراي پيشينه و قدمتي چند هزار ساله است و آداب و رسوم و عقايد ما تركها، پشتوانه اي مستحكم براي فرهنگ و ادب و هنر تركي ماست. با گرايش قريب به اتفاق اقوام مختلف ملت ترك به دين مبين اسلام در قرنها پيش، موسيقي آنان صبغه اي روحاني و معنوي يافته است تا آنجا كه خنياگران ترك اعم از "بخشي" هائي تركمن، "آشيق" هاي آذربايجان (از جمله استان همدان) و "اوزان"هاي تركيه، در جامعه ترك جايگاه و منزلتي برجسته و ويژه داشته و دارند و مردم آنان را نه "مطرب" بلكه "حكيماني موعظه گر" به شمار مي آورند. اشعار و نواهاي به جا مانده از موسيقي دانان و خنياگران دنياي ترك از جمله "اميرعليشير نوائي" اوزبك، "مختومقلي فراغي" تركمن، "آشيق علَسگر" آذربايجاني، "حاج قربان سليماني" قوچاني و "آشيق وِيسَل(Veysel) " تركيه اي به واقع همانند اذكار و اوراد مذهبي است كه موجب تنبه غافلان و توجه بيشتر صاحبدلان به عالم معنا است.

وي اضافه كرد: با غور در موسيقي تركي تركهاي استان همدان (شهرستانهاي بهار، رزن، كبودرآهنگ، همدان، ملاير و اسدآباد) كه شعبه اي از موسيقي تركي آذربايجاني است مي توان به ويژگي هاي اين موسيقي در مقايسه با شعب ديگر موسيقي تركي در ايران و ساير كشورهاي تُرك پي برد و اگرچه يه موسيقي تركي تركهاي همدان به وسعت و پيچيدگي موسيقي تركهاي تركمن و تركهاي تركيه نيست، اما از همان اصالت و غناي خاص موسيقي فخيم تركي برخوردار است.

در ادامه همين مقاله، آقاي جواد حسينقلي‌پور محقق و موسيقي شناس لالجيني، عملا با نواختن ساز، نواها و مقامات موسيقي تركي استان همدان از جمله شهرستان بهار را براي حاضران اجرا نمود و مورد تشويق حاضران قرار گرفت.

اثر برگزيده‌ي ديگري كه در اين همايش ارائه و به لحاظ مستند بودن آن از جهت استناد به منابع و كتب تاريخي مشخص، مورد توجه و تمجيد شركت كنندگان در همايش قرار گرفت، مقاله اي بود با نام "نگاهي به تبار قومي و سوابق تاريخي مردم شهر بهار"نوشته حميدرضا شريفي (نويسنده و محقق بهاري). نويسنده در اين اثر تحقيقي نشان مي دهد كه مردم شهر "بهار" فرزندان ايل ترك باهارلي (بهارلو) هستند و از قرنها پيش ضمن افتخار به ترك بودن خود تاثير فراواني در اتفاقات سياسي و اجتماعي و فرهنگي منطقه داشته و مدتهاي مديد تحت رهبري امير و فرمانرواي لايق خود "امير عليشكر بيگ باهارلي (بهارلو)" بر منطقه وسيعي از غرب كشور از جمله استانهاي همدان، كرمانشاه و كردستان حكمراني كرده و از شهر بهار اين مناطق تحت تسلطشان را اداره مي كردند. هم چنين نياكان مردم بهار تحت نام ايل ترك باهارلي (بهارلو) يكي از دو ايل مهم پايه گذار امپراطوري قره قويونلوها بودند و بخشي از ايشان نيز به هندوستان مهاجرت ودر آنجا حكومت شيعي و مقتدر "قطب شاهيان دكن" را تاسيس كردند و مدتهاي مديد بر منطقه وسيعي از هندوستان حكمفرمائي كردند. ضمن اينكه بخش ديگر از مردم ترك بهار به استان فارس مهاجرت نمودند كه هم اكنون ساكنان شهرهاي داراب و مردشت را تشكيل مي دهند (قسمت اول مقاله نگاهي به تبار قومي و سوابق تاريخي مردم شهر بهار" درصفحه 5 همين شماره سينا چاپ شده است.)

هم چنين در اين همايش دكتر يوسف فضائي سخناني در مورد زبان تركي مردم بهار ايراد كرد و اظهار داشت از زبان مردم بهار قبل از قرن ششم شواهد دقيقي در دست نيست اما آنچه مسلم است اين است كه گويش رايج در بهار يكي از گويشهاي دري بوده است كه با كوچ و مهاجرت انبوه اقوام ترك و تركمن در اواخر قرن پنجم و ششم در زمان حكومت غزنويان به نواحي غرب گويش هاي محلي متروك شده و جاي خود را به زبان تركي دادند.

جالب توجه است كه سخنران مزبور بدون ذكرمستندات ادعاهاي خود، تنها با ذكر مكرر اين جمله كه "اين مطلب در همه تاريخها آمده است" (!!) موجب شگفتي حاضرين در همايش گرديد. ادعاها و سخنان بي پايه و اساسي كه به نظر مي رسد با اهداف خاص ضد تركي از سوي سخنران نامبرده بيان و در راستاي تحريفات تاريخي است كه از سوي كسروي مزاجان باستانگراي ضد مذهب در جهت نابودكردن هويت تركي تركهاي ايران به عمل مي آيد.

بسياري از حاضرين پس از پايان همايش در گفتگو با خبرنگار سينا سخنان آقاي فضائي را بي احترامي و هتك فرهنگي مردم ترك و شريف شهر بهار دانسته و از اينكه متوليان برگزاري همايش، مقاله نامبرده را كه فاقد كوچكترين مبنا و مستند تاريخي بود به عنوان يكي از مقالات همايش انتخاب كرده بودند، اظهار تاسف مي نمودند.

در خاتمه اين نشست "سجاد ريحاني" رئيس گروه مشاوران جوان فرماندار در مقاله اي با عنوان "جوان از نگاه جوان" به برخي مسائل و مشكلات جوانان از جمله مسئله بيكاري و اعتياد و نيز مسائل فرهنگي مرتبط با آنها پرداخت و سيد حسين حسيني مسئول واحد فرهنگي اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي بهار نيز در مقاله اي با عنوان "بهار از نگاه آمار" با توجه به شاخص هاي برنامه سوم توسعه و با مقايسه آماري امكانات فرهنگي شهرستان بهار با ساير شهرستانهاي استان همدان، خواستار احداث فرهنگسراها، كانونهاي فرهنگي ـ ورزشي، سينما و ... براي جذب جوانان و پيشگيري از شيوع آسيب هاي اجتماعي همچون اعتياد شد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
يادداشت سردبیر

عـدالت متوازن

تكلم و تحصيل به زبان مادري از جمله حقوق اساسي افراد يك جامعه است كه بي توجهي به آن عدالت در اين عرصه را مواجه با سوال و صدمه خواهد كرد!

بسط عدالت يكي از محوري ترين شعارهايي است كه امروز دولتمردان نظام اسلامي بيش از ديگر امور براي برقراري آن تاكيد مي كرده و به گفته خود در تلاش و تكاپو هستند.

برگزاري جلسات هيات دولت در استانهاي محروم و توجه و تلاش براي رفع محروميتها از چهره نقاط عقب افتاده در صورتيكه واقعاً فراتر از برنامه هاي عادي و بطور جهشي بتواند، در كوتاه مدت، بخشي از عقب ماندگيها را جبران نمايد، بايد آن را در زمره يكي از نقاط عطف در دولت جديد به شمار آورد و يقين داشت كه برطرف ساختن شكافهاي ناشي از نگاه ناعادلانه گذشته در بودجه بنديها، راهي جز توجه ويژه و اعطاء اعتبارات مضاعف ندارد.

اما در عين حال بايد توجه داشت كه مقوله "عدالت" را صرفاً به جاده و ساختمان و خدمات رفاهي خلاصه كردن، نگرش يك بعدي به موضوع بوده و به عبارتي فاصله گرفتن از "عدالت متوازن" وبرقراري آن در عرصه هاي مختلف خواهد بود.

"عدالت" نيز همچون واژه "توسعه" داراي وجوه مختلفي است كه در صورت غفلت از جهات گوناگون آن ثمره "ماندگار"ي در پي نداشته و رشد ناموزن آن نتيجه چندان شيريني در بر نخواهد داشت.

ثمره برقراري عدالت زماني شيرين و گوارا خواهد بود كه همه جهات آن مورد توجه واقع شده و با حركتي متوازن در كليه بسترها و زمينه ها ساري و جاري گردد.

تكلم و تحصيل به زبان مادري از جمله حقوق اساسي افراد يك جامعه است كه بي توجهي به آن عدالت در اين عرصه را مواجه با سوال و صدمه خواهد كرد! چه، بديهي است بين دو فرد جامعه كه يكي به زبان مادري و ديگري از سر ناچاري با زباني غير از زبان مادري خود تحصيل كند، بي عدالتي برقرار و از همان نخستين پله به سبب سيطره فضاي ناعادلانه، اولي بر دومي رجحان و برتري خواهد يافت!

در عرصه زبان و فرهنگ اگر به مقوله عدالت وبرخورد عادلانه، كم توجه باشيم و فقط تلاش خود را معطوف به يك فرهنگ نموده و بودجه و اعتبار كلاني ـ كه در جاي خود لازم است ـ براي آن پيش بيني كنيم بدين شيوه نه تنها موجب ضعف ديگر زبانها و فرهنگهاي موجود در كشور شده بلكه باز عدالت را زير پا گذاشته ايم. به هر حال رويكرد جديد و تاكيد مضاعف بر گسترش عدالت در دولت فعلي را بايد به فال نيك گرفت و تصريح كرد كه گسترش آن اگر همه حوزه ها را شامل شده و در برگيرد در آن صورت است كه از دولت دكتر احمدي نژاد مي توان به دولتي "عدالت محور" تعبير كرد و به انتظار نشست تا سايه اين گوهر كمياب همه عرصه ها را فرا گيرد.

Abol-Ghassem Khan Gharagozlou, Nasser-ol-Molk

ابولقاسم خان قاراگؤزلو

Abol-Ghasem Khan Gharagozlou, Nasser-ol-Molk, was on the opposite side of Atabak-e Azam, Amin-e Soltan, in the struggle during the fateful years of the Constitutional Revolution. He was educated in Britain, studying at Oxford at the same time Lord Curzon was there. His classmate at Oxford was Edward Grey (later Sir Edward Grey), one of Great Britain's important foreign secretaries.

Nasser-ol-Molk was president of the pro-constitutionalist cabinet in 1907, and resigned, together with his entire cabinet, the night before Mohammad Ali Shah's move against the constitutionalists. Captured, put in chains and thrown in jail by Mohammad Ali Shah, to be executed, he was saved from certain death by the intervention of the British legation on his behalf. During the Regency Period of Soltan Ahmad Shah's reign, he became the second Regent, after the death in office of the first regent, the elder Azod-ol-Molk, Ali Reza Khan Qajar (Kadjar) (Amir Soleymani), head of the Qajar (Kadjar) tribe. Nasser-ol-Molk was regent from 1910 to 1913, until Soltan Ahmad Shah reached majority.

________________

Source: E.G. Browne, The Persian Revolution 1905-1909, Mage Publishers, Washington, D.C., 1995.